ΒΛΑΣΦΗΜΑ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ΤΑ ΠΕΡΙ ΑΓΓΕΛΩΝ, ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟ

[Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου]

‘’Περιστατική τις ενέργεια’’ χαρακτηρίζεται από τον Άγιο Βασίλειο η διακονία των Αγγέλων ‘’δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν’’.

Στο απομαγνητοφωνημένο κείμενο, από το διαδίκτυο του Γεωργίου Κ. Τασούδη, «Ο μακαριστός γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός  1921 - 2009» (Αλεξανδρούπολη 2013) σε μορφή pdf,  ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός,  αναφέρει στις νουθεσίες του προς μοναχούς,  «Οι λαμπρότατοι Άγγελοι που κρατούν εις τους ώμους τους την Παναγίαν Θεία Θεότητα και δοξολογούν, ζηλεύουν διότι δεν είναι άξιοι να πάρουν αυτό που πήραμε εμείς.  Διότι εμείς εγίναμε αδερφοί Του Κυρίου, Του Πατρός* ενώ αυτοί υπηρέτες.  Αυτά να μην ξεχνάτε αδερφοί μου γιατί θα είναι τα ισχυρότερα οχυρώματα της μάχης μας εναντίον του παραλόγου και της διαστροφής».

Τα αναφερθέντα για τους Αγγέλους, από τον π. Ιωσήφ Βατοπαιδινό «ζηλεύουν διότι δεν είναι άξιοι να πάρουν αυτό που πήραμε» μας λυπούν.  Κατ’ αρχήν ο ρηματικός χαρακτηρισμός «ζηλεύουν» για τους Αγίους Αγγέλους είναι βλάσφημος και απαράδεκτος.  

Ο Γέροντας Παΐσιος αναφέρει σχετικά για τη ζήλεια «Εάν έδιωχνες την ζήλεια, η προσευχή σου θα είχε δύναμη.  Με την ζήλεια αποδυναμώνεται κανείς πνευματικά». Αταίριαστος και απαράδεκτος ο χαρακτηρισμός αυτός, με τη χρήση του ρήματος «ζηλεύω». Τι έχουν να ζηλέψουν οι Άγιοι Άγγελοί από τον άνθρωπο, τον «ηλαττωμένον βραχύ τι παρ’ αυτών;» Ψαλμ. 8,6.

Κι αν υποθέσουμε, ότι απλά ατυχώς χρησιμοποιήθηκε το ρήμα «ζηλεύουν», αυτό που καταληκτικά αναφέρεται στη συγκεκριμένη πρόταση, μιλώντας για τους Αγίους Αγγέλους, «διότι δεν είναι άξιοι να πάρουν αυτό που πήραμε», είναι μειωτικό και απαράδεκτο.  Για την ακρίβεια η φράση «δεν είναι άξιοι», δεν είναι απλά απαράδεκτη αλλά και βλάσφημη.  Ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Καραμούζης στο κείμενό του «Ο κόσμος των Αγγέλων», σημειώνει ότι «οι Άγγελοι έχουν μεγαλύτερες και ανώτερες γνωστικές ικανότητες από τους ανθρώπους».

Αντί του ρηματικού μειωτικού τύπου «ζηλεύουν», που την εμπάθεια δηλώνει, ας παραθέσομε τα λόγια του Αγίου Βασιλείου «θεάσαι την αγγελικήν ακατάστασιν, ει άλλη αυτοίς πρέπει κατάστασις πλην  του χαίρειν και διαθυμείσθαι· ότι ηξίωται παρεστάναι Θεώ και απολαύειν του απορρήτου κάλλους της δόξης του κτίσαντος ημάς» (Περί Ευχαριστίας  4,PG31,228A).  Το «χαίρειν και διαθυμείσθαι» καταδεικνύει το μεγαλείο της αγγελικής κατάστασης.

Και συνεχίζει ο γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός, «διότι εμείς εγίναμε αδελφοί του Κυρίου, του Πατρός ενώ αυτοί οι υπηρέτες».  Ο υποτιμητικός λόγος «ενώ αυτοί οι υπηρέτες», καταδεικνύει το μέγεθος της παρερμηνείας του λόγου του Αποστόλου Παύλου «λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα» Εβρ. 1,14.  Την διακονία τούτη, ως επίγειο υπηρεσία θεώρησε;  Γιατί καλεί τους Αγγέλους υπηρέτες;  Την σωτηρία του ανθρώπου διακονούν.  Δεν είναι υπηρέτες, αλλά διάκονοι εις σωτηρίαν.   Αυτό εξάλλου καταμαρτυρεί και ο λόγος του Αποστόλου Παύλου «λειτουργικά πνεύματα εις διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» Εβρ. 1,14.  Το γεγονός ότι τα λειτουργικά αυτά πνεύματα αποστέλλονται εις διακονία, δεν σημαίνει ότι είναι υπηρέτες του ανθρώπου και ουδόλως εξυπονοεί ανωτερότητα του ανθρώπου.  Αντί του άκρως υποτιμητικού «ενώ αυτοί οι υπηρέτες», έπρεπε ο λόγος του Αποστόλου Παύλου «εις διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» να είναι δοξολογική αφορμή για τον Φιλάνθρωπο Κύριο, ο οποίος για τη σωτηρία μας θέτει αρωγούς τους Αγίους Αγγέλους.

Ο άνθρωπος που ενθυμείται το «ηλάττωσας αυτόν βραχύ τι παρ’αγγέλους» Ψαλμ. 8,6 και το γεγονός ότι ο Θεός αποστέλλει τα λειτουργικά αυτά πνεύματα για τη σωτηρία μας, ευχαριστία αδιάλειπτο αναπέμπει στο Θεό.

Ο καθηγητής κ. Δημήτριος Τσάμης στο σύγγραμμα του «Εισαγωγή στη σκέψη των Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας», εύστοχα σχολιάζει, «τη διακονίαν (των αγγέλων) τούτην ο Άγιος Βασίλειος, τη χαρακτηρίζει ως ‘’περιστατική τις ενέργεια’’» και ότι «κύριο έργο τους είναι η ενατένιση του κάλλους του Θεού και η διηνεκής δοξολογία του».

Γιατί ανάξιοι χαρακτηρίζονται οι Άγιοι Άγγελοι σε σχέση με το τι αξιώνεται από το Θεό ο άνθρωπος;  Ο Άγιος Βασίλειος λέγει για τους Αγίους Αγγέλους, «πως αν την μακαρίαν διεξήγον ζωήν, ει μη δια παντός έβλεπον το πρόσωπον του Πατρός του εν τοις ουρανοίς» (Περί Αγίου Πνεύματος).  Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, εις την Προς Κληδόνιον Πρώτην Επιστολήν ερωτά  «ει δε βούλει άγγελος προς Θεόν και προς άγγελον άνθρωπος;».

Η κατακλείδα του λόγου αυτού του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, «Αυτά να μην ξεχνάτε αδερφοί μου γιατί θα είναι τα ισχυρότερα οχυρώματα της μάχης μας εναντίον του παραλόγου και της διαστροφής», ας γίνει αφορμή γι αυτούς που πεισματικά προσπαθούν να «αγιοποιήσουν»**  αυτόν τον «θεοπρόβλητο» και «ουρανοβάμονα», κατά τον Γεώργιο Κ. Τασούδη , να μη ξεχάσουν στη διαδικασία αυτή, να λάβουν υπόψη τους και τα παράλογα αυτά λόγια του.

* «Διότι εμείς εγίναμε αδερφοί Του Κυρίου, Του Πατρός…» - η ασάφεια της φράσης αυτής οφείλεται στο λόγο του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού.

**Χρησιμοποιήθηκε το ρήμα «αγιοποιήσουν», γιατί η διαδικασία αγιοκατάταξης που ακολουθεί η Ορθόδοξη Εκκλησία, προνοεί άλλα κριτήρια.