Τετάρτη 23 Ιουλίου 2014

ΑΛΛΟΙΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ «ΥΙΟΙ ΘΕΟΥ ΚΛΗΘΗΣΟΝΤΑΙ», ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ «ΓΙΝΟΜΑΣΤΕ ΑΓΧΙΣΤΕΙΑΚΑ ΥΙΟΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ» ΑΠΟ ΤΟΝ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟ

[Του θεολόγου Β. Χαραλάμπους]

Στο απομαγνητοφωνημένο κείμενο, από το διαδίκτυο του Γεωργίου Κ. Τασούδη* «Ο μακαριστός γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός  1921 - 2009» (Αλεξανδρούπολη 2013) σε μορφή pdf,  ο γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός  αναφέρει στις νουθεσίες του προς μοναχούς,  «γινόμαστε αγχιστειακά υιοί του Θεού, αδελφοί του Χριστού και επεξηγώ συγγενικά, αγχιστειακά».  Προς τι η πρόσθεση του επεξηγηματικού «αγχιστειακά;»  Ποία πατερική βάση υπάρχει;

Η σοφή υπόδειξη του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού «μη μεταίροντες όρια»  είναι κανών ακριβείας για την Πατερική Θεολογία.  Αρκεί ο μεγαλειώδης λόγος του Χρστού στην επί του Όρους Ομιλία  «μακάριοι οι ειρηνοποιοί, ότι αυτοί υιοί Θεού κληθήσονται» Ματθ. 5,9.  Προς τι να προσθέσομε ή να επεξηγήσομε με τη λέξη «αγχιστειακά;»

Να σημειωθεί ότι «αγχιστεία» είναι όρος που απαντάται στον Αστικό Κώδικα (αρ. 1357) και αφορά τη σχέση που ενώνει τους συγγενείς ενός συζύγου, με τους εξ αίματος συγγενείς του άλλου.  Να προστεθεί επίσης ότι, η εξ αγχιστείας συγγένεια δεν δημιουργεί κληρονομικά δικαιώματα.  Το τελευταίο αυτό στοιχείο καθιστά τη χρήση της λέξης ατυχέστατη.  Ιδού τι λέγει ο Απόστολος Παύλος για την κληρονομία του Θεού «ει δε τέκνα, και κληρονόμοι, κληρονόμοι μεν Θεού, συγκληρονόμοι δε Χριστού, είπερ συμπάσχομεν ίνα και συνδοξασθώμεν» (Ρωμ. 8,17). 

Ο όρος «αγχιστεία» είναι όπως είπαμε νομικής κυρίως προέλευσης και η ατυχέστατη χρήση του δε αποδίδει το μεγαλείο της κατά Θεό υιοθεσίας.  Ο Απόστολος Παύλος στην Προς Ρωμαίους Επιστολή λέγει «ου γαρ ελάβετε Πνεύμα δουλείας πάλιν εις φόβον, αλλ’ελάβετε Πνεύμα υιοθεσίας, εν ω κράζομεν˙ αββά ο πατήρ» (Ρωμ. 8,15) και «αυτό το Πνεύμα συμμαρτυρεί τω πνεύματι ημών ότι εσμέν τέκνα Θεού» (Ρωμ. 8,16).  Ποία χρεία υπάρχει να παρεμβληθεί ο όρος «αγχιστεία» και αλλοιωθεί το μεγαλείο του νοήματος αυτού;

Το μεγαλείο του ψαλμικού «υιοί Υψίστου πάντες» (Ψαλμ. 81,6) χρειάζεται να αλλοιωθεί με την επεξήγηση «αγχιστειακά»;  Στο «νυν τέκνα Θεού εσμέν» (Α΄ Ιωαν. 3,2) θα πρέπει να προστεθεί «εξ αγχιστείας;»  Δεν αλλοιώνεται το μεγαλείο των λόγων τούτων;   Ο Απόστολος Παύλος στην Προς Ρωμαίους Επιστολή του αναφέρει «όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγονται, ούτοι εισίν υιοί Θεού» (Ρωμ. 8,14).   Γιατί να αλλοιωθούν τα σπουδαία αυτά λόγια με το επεξηγηματικό  «αγχιστειακά;»  Γιατί ενοχλούνται οι «ημέτεροι», εκεί όπου γίνεται σοβαρός σχολιασμός για τα δογματικά και άλλα λάθη του γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού;

Ιδού πως ο Γέροντας  Εφραίμ ο Κατουνακιώτης ομιλεί, χρησιμοποιώντας το προαναφερθέν ψαλμικό χωρίο «Η θεία χάρις μία είναι, αλλά κατά το μέτρον του καθενός εμφανίζεται, εργάζεται, οράται!  Α, κι πόσον σκιρτάει μέσα σου όταν βλέπεις, όταν αισθάνεσαι αυτήν τη θείαν χάρη!  ‘’Εγώ είπα, θεοί εστέ και υιοί Υψίστου πάντες’’ (Ψαλμ. 81,6) ».

Η χωρίς καμιά Πατερική βάση χρήση λέξεων η φράσεων, αλλοιώνει το μεγαλείο των θείων λόγων. Θα επαναλάβω τη σοφή υπόδειξη του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού «μη μεταίροντες όρια», που  είναι κανών ακριβείας για την Πατερική Θεολογία. 


*(Να σημειωθεί ότι ο κ. Γ. Τασούδης, ομιλεί για τον γέροντα Ιωσήφ Βατοπαιδινό  με λόγια υπερβολής, με τη φράση του «βίωνε το συγγενικό δεσμό μεταξύ Χριστού και ανθρώπου»). 

2 σχόλια:

  1. Αγχιστεία είναι η συγγένεια που δημιουργείται με το γάμο. Επί παραδείγματι: Ο Μάριος έρχεται σε γάμου κοινωνία με την Μαρία και γίνονται οι δύο σάρκα μία. Από την ένωση αυτή οι γονείς του Μάριου αποκτούν εξ αγχιστείας συγγένεια με την σύζυγό του Μαρία όπως και με τους γονείς αυτής και αντίστροφα. Οπότε η Μαρία γίνεται κόρη των νέων της γονέων και οι γονείς του Μάριου αποκτούν κόρη την Μαρία. Το αυτό ισχύει και για τον Μάριο. Προτού εξετάσουμε κάποια παραδείγματα ας σημειωθεί ότι η συγγένεια εκ αγχιστείας όπως και η συζυγία δεν παύουν να ισχύουν ακόμα και σε περίπτωση διάλυσης του γάμου. Ο Μάριος θα εξακολουθεί να είναι υιός των γονέων της Μαρίας, η Μαρία θυγατέρα των γονέων του Μάριου ενώ και οι δύο θα εξακολουθούν να είναι σύζυγοι.
    Τώρα… Εάν οι γονείς της Μαρίας κοιμηθούν εν Κυρίω, η όποια περιουσία τους περιέρχεται στην κόρη τους Μαρία ως νόμιμης κληρονόμου ενώ ο Μάριος ως σύζυγος αυτής γίνεται συγκληρονόμος, που σημαίνει ότι μετέχει ενεργά των ωφελειών της ευεργεσίας των γονέων του – πεθερικών του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ουδείς δύναται να απαγορεύσει στους γονείς της Μαρίας να ορίσουν με διαθήκη ως κληρονόμο τους απευθείας τον Μάριο (να τα «γράψουν» στον Μάριο).
    Όπως βλέπουμε οι γονείς της Μαρίας είναι αυτοί που ενεργούν τη δωρεά και το ζεύγος αυτό που την αποδέχεται τόσο ως παρεπόμενο μιας νομικής διευθέτησης όσο και κυρίως ως ανταμοιβή της αγάπης των γονέων τους προς αυτούς.
    Τι γίνετε όμως αν οι δύσκολοι χαρακτήρες ή οι αμφιλεγόμενες πράξεις του Μάριου και της Μαρίας φέρουν σε τέτοιο σημείο τους γονείς τους εξαναγκάζοντας τους να τους αποκληρώσουν, χαρίζοντας τα υπάρχοντα τους σε κάποιο ίδρυμα; Λοιπόν, ο νόμος μπορεί να τους αναγνωρίζει το δικαίωμα να προσβάλλουν την απόφαση τους (τη διαθήκη των γονέων τους) αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα δικαιωθούν. Συμπεραίνουμε ότι σε μεγάλο βαθμό η συμπεριφορά του ζεύγους είναι αυτή που ουσιαστικά έλκει ή απωθεί την εύνοια των γονέων τους και όχι τόσο η εξ αίματος (Μαρία) και αγχιστείας (Μάριος) συγγένεια τους ζεύγους με τους γονείς τους.
    Τώρα ας εξετάσουμε το ζήτημα σε πνευματικό επίπεδο, τι σχετικό δηλαδή μπορεί να ισχύει στη σχέση Τριαδικού Θεού και ανθρώπων. Αποδείξαμε ότι ο αγχιστειακός δεσμός μπορεί ναι μεν να μην δημιουργεί άμεσα κληρονομικά δικαιώματα, αλλά αποτελεί συγγένεια, ενώ επίσης αποδείξαμε ότι ούτε και η εξ αίματος συγγένεια εξασφαλίζει την κληρονομικότητα. Ο Λόγος του Θεού, ο Χριστός μας ενανθρωπίστηκε και έπαθε προκειμένου να εξαγοράσει τις αμαρτίες του ανθρώπου, δείχνοντας του το δρόμο που οδηγεί στη θέωση. Ο Χριστός τέθηκε επικεφαλής αυτής της προσπάθειας, κεφαλή δηλαδή της Εκκλησίας Του ενώ το σώμα της Εκκλησίας αποτελούν Κλήρος και Λαός. Μάλιστα ο Χριστός είναι ο Γαμβρός ενώ η Εκκλησία η Νύφη. (συνεχίζεται)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. (συνέχεια από το προηγούμενο) Ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του θέτει τις προϋποθέσεις της κληρονομίας. Έτσι στο Ρωμ. 8,14, κατά τον αείμνηστο Π.Ν. Τρεμπέλα αναφέρεται ότι …όσοι κυβερνώνται από το Πνεύμα του Θεού, αυτοί είναι υιοί του Θεού ενώ στο Ρωμ. 8,17 αναφέρεται ότι Γινόμεθα δε συγκληρονόμοι του Χριστού, εάν βεβαίως πάσχωμεν μαζί με αυτόν, ίνα και δοξασθώμεν μαζί του. Στην επί του Όρους Ομιλία τίθεται επίσης μια προϋπόθεση προκειμένου να κληθούμε υιοί Θεού (Ματθ. 5,9) και αυτή είναι ότι οφείλουμε να είμαστε ειρηνοποιοί.
    Καταλαβαίνουμε πως το ότι είμαστε κατά χάριν υιοί (Ρωμ. 8,15) δεν μας καθιστά και κληρονόμους της Βασιλείας του Θεού (λόγω δικιάς μας βλακείας) σύμφωνα και με το Ου πας λέγων μοι Κύριε Κύριε, εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών, αλλ’ ο ποιών το θέλημα του πατρός μου του εν ουρανοίς (Ματθ. 7,21).
    Επίσης στην προς Ρωμαίους επιστολή αναφέρεται ότι ου γαρ ελάβετε Πνεύμα δουλείας πάλιν εις φόβον, αλλ’ ελάβετε Πνεύμα υιοθεσίας, εν ω κράζομεν˙ αββά ο πατήρ» (Ρωμ. 8,15). Υιοθεσία σημαίνει παίρνω, αναγνωρίζω κάποιον ως τέκνο μου. Στην προκειμένη περίπτωση η υιοθεσία του κορυφαίου δημιουργήματος του Θεού του ανθρώπου πραγματοποιείται όχι λόγω κληρονομίας, αλλά λόγω ενεργείας του τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Πνεύματος.
    Κατά χάριν λοιπόν σωζόμαστε, κατά χάριν θα εισέλθουμε στην βασιλεία των ουρανών καθώς οι πράξεις μας και όχι η καταγωγή μας ελκύει τη χάρη και το έλεος του Θεού ώστε να μας καταστήσει τέκνα και κληρονόμους Του.
    Την αλήθεια και τον λόγο της χρησιμοποίησης από τον Γέροντα Ιωσήφ της λέξης αγχιστεία την γνωρίζουν ο ίδιος και ο Θεός. Ας μου επιτραπεί όμως, με κάθε επιφύλαξη λόγω της ανεπάρκειας μου, να πάρω το ρίσκο και να πω ότι η υπόψη λέξη μάλλον εδράζεται σε δύο σημεία: α) στο ότι ο άνθρωπος λαμβάνει κατά χάριν τη σωτηρία αποκλειστικά από τον Υιό και Λόγο του Θεού και το Άγιο Πνεύμα και β) λόγω του ότι ο Χριστός ως Μονογενής Υιός είναι ο γαμβρός και η κεφαλή της Εκκλησίας και όλοι εμείς ως τέκνα η νύφη τρόπον τινά έχουμε αγχιστειακή σχέση που όπως τονίστηκε προηγουμένως δεν μας αποκλείει από τη βασιλεία των ουρανών. Δηλαδή δεν σωζόμαστε αυτοδικαίως, αλλά η περιεκτική μετάνοια μας είναι αυτή που έλκει τη χάρη και το έλεος του Θεού που μόνον αυτά σώζουν.
    Οπότε επί της επίμαχης λέξης ας αφήσουμε καλύτερα να τοποθετηθούν και αποφανθούν φωτισμένοι άνθρωποι κι όχι όλοι όσοι θεολογούμε διαλεκτικά και όχι αγιοπνευματικά.
    Κλείνοντας παρακαλώ την αγάπη σας να μην πίπτουμε σε προτεσταντικές προσεγγίσεις των Αγίων κειμένων και των λόγων των Αγίων και Γερόντων, δηλαδή σε κατά γράμμα, φιλολογική ανάλυση. Τα λόγια που πηγάζουν από φωτισμό του Αγίου Πνεύματος μόνο με Άγιο Πνεύμα ερμηνεύονται.
    Οι γέροντες Παΐσιος, Εφραίμ και Ιωσήφ ήταν σύγχρονοι και προσέγγισαν τα της πίστεως μας ζητήματα σύμφωνα με την ιδιοσυστασία τους και με τον βαθμό φωτισμού που αξιώθηκαν να λάβουν από τον Θεό. Δεν νομίζω ότι αρέσκονται να χρησιμοποιούνται οι διδασκαλίες του ενός προκειμένου να ελεγχθεί ο άλλος. Και οι τρεις τους είναι στη δίκαια κρίση του Θεού και αυτός θα αποφανθεί.
    Ο Θεός μαζί μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

______________________________________ Αρχειοθήκη αναρτησεων ιστολογίου